Studia z przyszłością W grudniu miała miejsce kolejna zmiana nazwy i logo jednego z wydziałów na Politechnice Częstochowskiej. Wydział Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki stosowanej stał się Wydziałem Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów. O przyczynach tych zmian oraz o tym, na co może liczyć student wybierający Politechnikę na miejsce swojego kształcenia rozmawiamy z Prof. dr hab. inż. Zbigniewem Stradomskim pełniącym funkcję dziekana Wydziału.
Angelika Dąbek: Zanim przejdziemy do samej nazwy wydziału, warto przybliżyć samą instytucję Politechniki w Częstochowie – o jej pozycji w kraju oraz za granicą wie niewielu częstochowian, czy mógłby nam Profesor przybliżyć pokrótce jej historię?
Zbigniew Stradomski: Politechnika Częstochowska to największa i najstarsza uczelnia w regionie, zajmująca trwałe miejsce w kraju nie tylko jako instytucja kształcąca, ale także ważny ośrodek naukowo-badawczy, współpracujący z wieloma instytucjami i zakładami przemysłowymi w kraju i za granicą. Wszystkie sześć wydziałów tworzących uczelnię posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora, a 5 również prawo do nadawania stopnia doktora habilitowanego. Na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych kształci się obecnie około 12 tysięcy studentów mających do wyboru 38 kierunków studiów.
Oficjalnie zmiana nazwy Wydziału Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej nastąpiła Uchwałą Senatu Politechniki Częstochowskiej 18 grudnia 2013 roku i nie jest ona pierwszą w Jego historii. Utworzony Uchwałą Sejmu w 1950 roku Wydział Metalurgiczny, jako drugi w powstałej w 1949 roku Wyższej Szkole Inżynierskiej, stał się kuźnią kadr dla dynamicznie rozwijającego się po wojnie przemysłu metalurgicznego w kraju. Działalności dydaktycznej towarzyszył rozwój kadry naukowej co sprawiło, że 1964 roku Wydział (jako pierwszy w Uczelni) uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia doktora, a w 1980 roku doktora habilitowanego w dyscyplinie metalurgia. Na przestrzeni lat zmianom ulegał profil naukowy badań, dostosowywany nie tylko do potrzeb regionu i kraju ale i światowych trendów. Obok nierozerwalnie związanej z pierwotną nazwą Wydziału metalurgią, rozwijano badania w zakresie materiałów polimerowych, ceramicznych i kompozytowych czy biomateriałów. W 1992 roku w związku z rozszerzeniem zakresu działalności dydaktycznej i naukowej przyjął nazwę Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, a potwierdzeniem kompetencji naukowych było uzyskanie w 1993 roku pełnych praw akademickich (doktoryzowania i habilitowania) w dyscyplinie inżynieria materiałowa.
Dalsza ewolucja metalurgii w stronę inżynierii procesowej i wzrastająca rola nauk podstawowych w analizie procesów technologicznych pozwoliły na wprowadzenie trzeciego kierunku studiów - fizyki technicznej, co uzasadniło zmianę nazwy Wydziału w 2001 roku na Wydział Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej.
W związku z utworzeniem przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2011 roku nowej dyscypliny – inżynieria produkcji oraz uznaniem przez Centralną Komisję ds. Stopni i Tytułów naszych osiągnięć naukowych i dydaktycznych w tym obszarze, 24 września 2012 roku uzyskaliśmy jako jeden z pierwszych siedmiu w Polsce uprawnienia do nadawania stopnia doktora w inżynierii produkcji. Uznaliśmy, że ta najnowsza w ramach nauk technicznych dyscyplina pełniej odzwierciedla aktualny profil dydaktyczny i naukowy wydziału – stąd aktualizacja nazwy.
A.D.: Podsumowując macie państwo teraz trzy uprawnienia do doktoryzowania: w Metalurgii, Inżynierii Materiałowej oraz Inżynierii Produkcji, oraz dwa do habilitowania: w Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, co ważniejsze, są to uprawnienia o charakterze naukowym. A co to oznacza?
Z.S.: To znaczy, że Wydział wykorzystuje wszelkie przywileje wynikające z posiadania pełnych praw akademickich, prowadząc na wysokim poziomie badania naukowe oraz proces dydaktyczny na trzech stopniach kształcenia: inżynierskim, magisterskim i doktoranckim, promuje doktorów habilitowanych, przeprowadza postępowanie o nadanie tytułu profesora, inicjuje nadawanie najwyższej godności akademickiej doktora honoris causa. W historii wydziału tytuł Honorowego Doktora nadaliśmy dotychczas 11 wybitnym, zasłużonym dla rozwoju uczelni i wydziału naukowcom z Polski, Belgii, Rosji i Ukrainy.
A.D.: Teraz nazwa Wydziału Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej została zmieniona na Wydział inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów. Czym jest spowodowana ta zmiana?
Z.S.: Mam nadzieję, że udało mi się zarówno Panią Redaktor jak i Czytelników przekonać, że kolejne nazwy wydziału nie miały przesłanek koniunkturalnych, lecz zawsze wiązały się z nową rzeczywistością dydaktyczno-naukową. Pomimo różnych nazw na przestrzeni prawie 65-u lat istnienia Wydziału, zawsze charakteryzowała go niezwykła spójność w dążeniu do tworzenia warunków najbardziej sprzyjających rozwojowi naukowemu i zawodowemu jego pracowników i studentów. Nowa nazwa Wydziału, z jednej strony w sposób bardziej pełny oddaje specyfikę prowadzonych przez nas badań i oferowanych kierunków kształcenia, ale przede wszystkim jest bardziej jasna i przejrzysta dla przyszłych studentów i zakładów pracy zainteresowanych promowanymi przez nas absolwentami. Zmiana logo również, moim zdaniem była konieczna, gdyż poprzednie wiązało się jednoznacznie z metalurgią. Pragnę dodać, że każdą zmianę poprzedzają liczne, często emocjonalne dyskusje, a ostateczne decyzje w formie stosownych uchwał podejmują, w sposób demokratyczny, uprawnione gremia – Rada Wydziału, a następnie Senat Uczelni.
A.D.: A czym w ogóle jest Inżynieria Produkcji? Jak i do czego przygotowuje się studentów na tym kierunku?
Z.S.: Inżynieria Produkcji jest całkowicie nową formą podejścia do zagadnień inżynierskich. Ogromny postęp techniczny, rozwój technologii informatycznych obserwowany w ostatnich latach, a także rosnąca złożoność uwarunkowań podejmowania decyzji przez zarządzającą kadrę inżynierską spowodowały znaczne poszerzenie zakresów rozwiązywanych problemów związanych z szeroko rozumianą „produkcją” i stąd potrzeba kształcenia fachowców zdolnych do zarządzania wiedzą produkcyjną. Zgodnie z definicją Amerykańskiego Instytutu Inżynierii Przemysłowej inżynieria produkcji obejmuje zagadnienia planowania, projektowania, implementowania i zarządzania systemami produkcyjnymi, logistycznymi, inżynierii procesów wytwarzania i inżynierii jakości oraz kształtowania środowiska pracy i jego bezpieczeństwa, a także marketingu. Współczesny zakład przemysłowy czy przedsiębiorstwo wymaga od swojej kadry inżynierskiej, aby to co kiedyś wykonywało kilka osób, obecnie leżało w kompetencjach i umiejętnościach jednego człowieka. My na Wydziale takie kompleksowe wykształcenie współczesnego inżyniera zapewniamy.
A.D.: A Technologia Materiałów?
Z.S.: Od początku istnienia Wydziału zarówno działalność dydaktyczna (programy studiów, tematyka prac dyplomowych) jak i naukowo-badawcza (prace doktorskie, habilitacyjne, badania wdrożeniowe, ekspertyzy) ściśle związane były z zagadnieniami technologii procesów i materiałów, a status społeczny i zawód inżyniera nobilitował. Bardzo dynamiczna współpraca z przemysłem przez dziesiątki lat wyróżniała nasz wydział, w gronie uczelni technicznych. Zmiany w Polsce w ostatnich 20 latach sprawiły, że udział przemysłu w generowaniu PKB z poziomu 28% w roku 1995 spadł do około 18% (przy średniej w UE około 16%, !), co przekłada się na brak zainteresowania przemysłu absolwentami. Jednakże ostatnie przemyślenia decydentów unijnych i w kraju dotyczące wzrostu tego wskaźnika do 20% napawają optymizmem i nadzieją na odrodzenie przemysłu. Dzisiejsza polska rzeczywistość, to nie molochy zatrudniające dziesiątki tysięcy pracowników, ale małe i średnie, bardzo dynamiczne i dobrze zarządzane przedsiębiorstwa i z myślą o nich utworzyliśmy 9 kierunków kształcenia na Wydziale. Nasze osiągnięcia w zakresie materiałów konstrukcyjnych i funkcjonalnych, technologii ich przetwórstwa, recyklingu i inżynierii bezpieczeństwa znajdują odzwierciedlenie w drugim członie nazwy Wydziału.
Ze względu na objętość tekstu i wymogi redakcyjne, zainteresowanych młodych ludzi odsyłam do naszej strony internetowej www.wip.pcz.pl prezentującej obszar kształcenia, sylwetkę absolwenta oraz perspektywy zatrudnienia absolwentów.
A.D.: W nauczaniu kluczową rolę odgrywają wykładowcy, a wiem, że Politechnika może się pochwalić mocno utytułowaną kadrą profesorską...
Z.S.: Tak, zdecydowanie… Należy podkreślić bardzo dużą dynamikę rozwoju kadry na uczelni i Wydziale, szczególnie w ostatnich latach. Mnie jednak łatwiej będzie odnieść się do naszego wydziału, którego kadrę stanowi obecnie 14 profesorów tytularnych, 25 nauczycieli akademickich ze stopniem doktora habilitowanego, 64 doktorów i 38 pracowników technicznych i administracyjnych. Doskonałe zaplecze kadrowe i badawczo-laboratoryjne umożliwia poszerzanie oferty dydaktycznej, którą stanowi obecnie 9 kierunków kształcenia: metalurgia, inżynieria materiałowa, zarządzanie i inżynieria produkcji, inżynieria biomedyczna, inżynieria bezpieczeństwa, fizyka techniczna, inżynieria chemiczna i procesowa, bezpieczeństwo i higiena pracy, recykling materiałów. Mniej wtajemniczonym czytelnikom pragnę wyjaśnić, że zarówno uprawnienia naukowe, o których już mówiłem ale również dydaktyczne ściśle związane są z ilością kadry, a wymagania te precyzyjnie określają odpowiednie akty prawne i dotyczą wszystkich stopni kształcenia. Pracownicy Wydziału od dawna są także liderami na uczelni w zakresie pozyskiwania projektów finansowanych z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki, których w ciągu ostatnich lat wykonano około 70, a znaczną część wdrożono. Miernikiem tej aktywności jest innowacyjna działalność kadry naukowej, czego dowodem jest przyznanie przez Kapituły i Jury konkursów oraz Międzynarodowych Wystaw Wynalazków i Racjonalizatorów w okresie ostatnich czterech lat 126 nagród i wyróżnień, w tym 111 zagranicznych.
A.D.: A jak wygląda kwestia praktyk na studiach? Czy student może liczyć na waszą pomoc w zakresie poszukiwania dobrego miejsca do odbycia praktyk?
Z.S.: W obecnym systemie kształcenia jedynie na pierwszym stopniu studiów realizowana jest praktyka studencka w wymiarze od 4 do 6 tygodni w zależności od kierunku. Wybór odpowiedniego miejsca odbywania praktyk leży w gestii studenta, a jedynie jej zakres musi być zgodny z ramowym programem praktyki dla danego kierunku. Dzięki przychylności kierownictw przedsiębiorstw studenci naszego Wydziału mają możliwość poznawania nowoczesnych technologii i praktycznego ich wykorzystania w czasie wyjazdowych zajęć laboratoryjnych. Wielką pomocą służy także Stowarzyszenie Wychowanków Politechniki Częstochowskiej, które ułatwia kontakt z przedsiębiorcami w zakresie realizacji praktyk, fundacji stypendiów czy ofert pracy. Doceniając znaczenie praktycznego aspektu kształcenia podjęliśmy działania w zakresie organizacji dodatkowych staży dla studentów w ramach projektu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pod auspicjami Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ponadto nasi studenci mogą uczestniczyć w międzynarodowej wymianie studenckiej w ramach unijnych programów Socrates czy Erasmus, a także w wyniku bezpośrednich kontaktów z uczelniami zagranicznymi, z którymi mamy podpisane umowy o współpracy.
A.D.: Co jeszcze powinien wiedzieć student wybierający Wydział Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów?
Z.S.: Nasz potencjalny student powinien wiedzieć, że będzie studiował na bardzo nowocześnie wyposażonym wydziale, na który składa się 58 sal dydaktycznych i laboratoryjnych oraz pracowni komputerowych wyposażonych w zaawansowane systemy informatyczne. Znaczącym finansowym wsparciem w studiach jest obecny system stypendialny i zapomogowy. Natomiast najlepsi studenci dodatkowo wyróżniani są pieniężnymi nagrodami Rektora i Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ponadto mogą też liczyć na bardzo kompetentną i życzliwą kadrę naukową. Wielkim ułatwieniem studiów jest możliwość ich indywidualnej organizacji. Proponowane kierunki kształcenia na Wydziale dają szansę uzyskanie ciekawego zawodu i realizacji swych zamierzeń i ambicji.
A.D.: Serdecznie dziękuję za rozmowę.